Η αποχή από τις εκλογές του 2004: Η συμπεριφορά των ψηφοφόρων του δύο μεγάλων κομμάτων στις Ευρωεκλογές

Οι δημοσκοπήσεις κατά την έξοδο από την κάλπη (exit poll) μπορούν να δώσουν χρήσιμα στοιχεία για τη εκλογική συμπεριφορά αυτών που προσήλθαν στη κάλπη. Έτσι μπορούμε να έχουμε μία εικόνα για τις μετακινήσεις αυτών που επέλεξαν την συμμετοχή στις Ευρωεκλογές. Αλλά στην 3η ενότητα του παρόντος άρθρου διαπιστώθηκε ότι περίπου ένας στους 5 ψηφίσαντες των Βουλευτικών εκλογών επέλεξε την αποχή στις Ευρωεκλογές.

Ένα σημαντικό ερώτημα που απασχόλησε τους πολιτικούς αναλυτές είναι η ταυτότητα αυτής της ομάδας όσον αφορά στο πολιτικό κόμμα που είχαν επιλέξει στις Βουλευτικές εκλογές. Κάθε απάντηση στο παραπάνω ερώτημα η οποία θα βασιζόταν στα δεδομένα ενός exit poll θα αντιμετωπιζόταν με την επιφύλαξη που φυσιολογικά έχει κάποιος όταν συνάγει συμπεράσματα για τα χαρακτηριστικά ενός συνόλου ενώ μελετά ένα ξένο σύνολο (στη συγκεκριμένη περίπτωση το συμπληρωματικό του σύνολο).

Μια απάντηση σε ερωτήματα όπως το παραπάνω μπορεί να δώσει η χρήση μεθόδων που βοηθούν στην εκμετάλλευση της ομαδοποιημένης πληροφορίας που αφορά σε ένα σύνολο, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα για τη συμπεριφορά των μεμονωμένων στοιχείων που περιέχονται στο σύνολο αυτό. Το πρόβλημα αυτό είναι γνωστό στη διεθνή βιβλιογραφία με τον όρο «ecological inference problem» και η πιο πρόσφατη μέθοδος αντιμετώπισής του οφείλεται στον King (2). Η μέθοδος έχει χρησιμοποιηθεί για την ανάλυση εκλογικών αποτελεσμάτων διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα (3-8).

Μεταφράζοντας τα παραπάνω με χρήση πολιτικών όρων και συγκεκριμενοποιώντας το στόχο της μεθόδου στην παρούσα μελέτη, θα λέγαμε ότι γνωρίζοντας για κάθε εκλογική περιφέρεια τα εκλογικά αποτελέσματα των Βουλευτικών εκλογών και το ποσοστό συμμετοχής των ψηφισάντων των Βουλευτικών στις Ευρωεκλογές, προσπαθούμε να εκτιμήσουμε το ποσοστό της συμμετοχής αυτών που είχαν ψηφίσει στις Βουλευτικές το κάθε ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα. Μάλιστα, με τη μέθοδο του King είναι δυνατόν να εκτιμήσουμε τη συμπεριφορά της κάθε ομάδας ακόμη και σε επίπεδο εκλογικής περιφέρειας.

Εφαρμόζοντας μία jackknife έκδοση της μεθόδου του King λάβαμε τις παρακάτω εκτιμήσεις: Από το σύνολο αυτών που είχαν ψηφίσει ΠΑ.ΣΟ.Κ στις Βουλευτικές εκλογές περίπου το 26% απείχε στις Ευρωεκλογές. Το αντίστοιχο ποσοστό για τη Νέα Δημοκρατία είναι 10%. Οι παραπάνω εκτιμήσεις αναφέρονται στο σύνολο της χώρας, αλλά όπως προαναφέρθηκε η μέθοδος του King δίνει την δυνατότητα εκτιμήσεων σε επίπεδο εκλογικής περιφέρειας. Συνεπώς έχουμε τη δυνατότητα να εκτιμήσουμε τη συμμετοχή των δύο ομάδων σε κάθε εκλογική περιφέρεια ξεχωριστά. Αυτό δίνει τη δυνατότητα να εφαρμόσουμε για δεύτερη φορά τη μέθοδο και να υπολογίσουμε τις συσπειρώσεις των δύο μεγάλων πολιτικών κομμάτων.

Από τη δεύτερη εφαρμογή της μεθόδου προκύπτει ότι από τους ψηφοφόρους του ΠΑ.ΣΟ.Κ. που επέλεξαν να ψηφίσουν στις Ευρωεκλογές το 89% ξαναψήφισε ΠΑ.ΣΟ.Κ. Η ΝΔ εμφανίζει χαμηλότερη συσπείρωση, γύρω στο 84%. Η συμμετοχή ανά εκλογική περιφέρεια εμφανίζεται αντίστοιχα για το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και τη Ν.Δ. στις παρακάτω εικόνες:

ΠΑΣΟΚ - άνοιγμα της εικόνας σε νέο παράθυροΝΔ - άνοιγμα της εικόνας σε νέο παράθυρο

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. Παπαδόπουλος, Λ. Αποχή 47,9%! ΤΑ ΝΕΑ , Ν04. 17-3-2004.
  2. King, G., A solution to the ecological inference problem : reconstructing individual behavior from aggregate data, Princeton, N.J. : Princeton University Press 1997.
  3. Χατζηπαντελής, Θ. και Τσακιρίδου, Ε., "Εκτίμηση της ατομικής συμπεριφοράς με ανάλυση και προσαρμογή συγκεντρωτικών δεδομένων," Πρακτικά 14ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Στατιστικής (Σκιάθος), 2001, 535-544.
  4. Χατζηπαντελής, Θ. και Τσακιρίδου, Ε., "Η γεωγραφία των εκλογικών μετακινήσεων: 1996-2000." Τετράδια Ανάλυσης Δεδομένων 2, 2, 2002, 15-29.
  5. Χατζηπαντελής, Θ., "Η γεωγραφία των εκλογικών μετακινήσεων 1996-2002. Η περίπτωση του Αιγαίου." Πρακτικά 7ου Εθνικού συνεδρίου Χαρτογραφίας «Νησιωτική Χαρτογραφία» Μυτιλήνη, 2002.
  6. Χατζηπαντελής, Θ., "Η γεωγραφία των εκλογικών μετακινήσεων 1996-2000." Πρακτικά εκδήλωσης Κοινωνικές πρακτικές και χωρική πληροφορία - ευρωπαϊκή και ελληνική εμπειρία στα ΓΠΣ Θεσσαλονίκη, 2002.
  7. Χατζηπαντελής, Θ. και Ανδρεάδης, Ι., "Εξαγωγή στατιστικών συμπερασμάτων από ομαδοποιημένα δεδομένα. Το προφίλ του ψηφοφόρου του ΛΑ.Ο.Σ." Ανακοίνωση στο 17ο Πανελλήνιο Συνέδριο Στατιστικής (Λευκάδα), 2004.
  8. Χατζηπαντελής, Θ. και Ανδρεάδης, Ι., "Η ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων. Η περίπτωση του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού.," Πρακτικά του Συνεδρίου "Τριάντα Χρόνια Δημοκρατία. Το Πολιτικό Σύστημα της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας, 1974-2004", 2004.