Μερικές μέρες μετά τον πρώτο γύρο των Δημοτικών και Νομαρχιακών εκλογών είναι σκόπιμο να προσπαθήσουμε να προχωρήσουμε σε αναλύσεις που ξεπερνούν την απλή παράθεση ποσοστών και διαφορών.

Στις πρόσφατες έρευνες για τη στάση των πολιτών απέναντι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση επισημαίνονται τρεις παράγοντες που τη διαμορφώνουν. Αναλυτικά:

• Κριτήρια πολιτικής ταυτότητας του υποψηφίου (και του συνδυασμού)

• Κριτήρια προσωπικής (κοινωνικής και επαγγελματικής) ταυτότητας του υποψηφίου

• Κριτήρια κομματικής ταυτότητας του υποψηφίου (κομματική ένταξη και στήριξη)

Κάθε ένας από αυτούς τους παράγοντες συμβάλλει αποφασιστικά -και περίπου κατά το ίδιο- στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς. Για να ερμηνεύσουμε λοιπόν και να παρακολουθήσουμε τα αποτελέσματα πρέπει να περιγράψουμε τη στάση των υποψηφίων σε κάθε έναν από τους παραπάνω άξονες. Ας παρακολουθήσουμε δύο παραδείγματα: το Δήμο Θεσσαλονίκης και το Δήμο Συκεών Θεσσαλονίκης.

Στο Δήμο Θεσσαλονίκης οι έξι υποψήφιοι αντιστοιχούσαν οι τέσσερις στα πέντε πολιτικά κόμματα και οι δύο σε περιθωριακές πολιτικές κινήσεις. Ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος στη Νέα Δημοκρατία, ο Σπύρος Βούγιας στο ΠΑΣΟΚ, ο Αγάπιος Σαχίνης στη συνεργασία ΔΗΚΚΙ-ΚΚΕ και ο Τάσος Κουράκης στο Συνασπισμό.

Βάση υπολογισμού για την επίδραση του τρίτου άξονα -κομματική ταυτότητα- είναι η δύναμη των κομμάτων στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές στο Δήμο Θεσσαλονίκης (Πίνακας 1 ). Προφανώς «η κομματική ταύτιση», δηλαδή το ποσοστό των πολιτών που έλκονται τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία από κάθε κόμμα δεν ταυτίζεται με τα αποτελέσματα των Βουλευτικών Εκλογών. Από τις έρευνες γνώμης γνωρίζουμε ότι οι «συσπειρώσεις» των δύο μεγάλων κομμάτων βρίσκονται στην Α' Θεσσαλονίκης αντίστοιχα στο 70% και 90% και ότι η μετακίνηση από το ΠΑΣΟΚ προς τη ΝΔ είναι σχεδόν 7%.

Ο πρώτος άξονας αναφέρεται στην «πολιτική ταυτότητα» του υποψηφίου. Προφανώς τα μοναδικά αριθμητικά στοιχεία αναφέρονται στην αποδοχή των προτάσεων του συνδυασμού -ανεξάρτητα από τα κόμματα- και στη γενική αίσθηση πολιτικής του υποψήφιου. Ο Σ. Βούγιας πρόβαλε ένα πρότυπο αυτοδύναμης πορείας της πόλης στηριγμένης στις δικές της δυνάμεις και τις δικές της πρωτοβουλίες. Πρόβαλε μια πόλη που διεκδικεί από κέντρα αποφάσεων ανταγωνιστικές προτάσεις και ανεξάρτητες χρηματοδοτήσεις. Ο Β. Παπαγεωργόπουλος πρόβαλε ένα πρότυπο διεκδικητικής προς την κεντρική διοίκηση (κυβέρνηση) πόλης που ζητά να γίνουν μεγάλα έργα τα οποία το «κράτος των Αθηνών» μας στερεί παρά τις υποσχέσεις και τα αιτούμενα.

Ο δεύτερος άξονας αναφέρεται στην «προσωπική ταυτότητα». Ο Σ. Βούγιας εισέπραξε την ταυτότητα του «αμοραλιστή» που μετακινήθηκε από το πρώην κόμμα του για προσωπικά οφέλη, του κομματικού «εγκάθετου» των Αθηνών, αντιμετωπίζοντας την πολεμική όλων των άλλων υποψηφίων με διαφορετικούς τόνους και την κριτική παραγόντων του κόμματος του και στα δύο παραπάνω στοιχεία. Πρόβαλε ένα θετικό πρότυπο «νέου ανθρώπου» που διεκδικεί τη θέση στην πόλη με ιδέες-προτάσεις και ανταγωνιστικές διεκδικήσεις. Ο Β. Παπαγεωργόπουλος πρόβαλε το πρότυπο του «επιτυχημένου» δημάρχου που νοικοκύρεψε τα θέματα αρμοδιότητας, είναι τίμιος και ηθικός και διεκδικεί από την κυβέρνηση (των Αθηνών) που νοιάζεται κυρίως για το Λεκανοπέδιο ότι μας ανήκει.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ	Βουλευτικές 200 0	Δημοτικές 2002	Νομαρχιακές
ΠΑΣΟΚ	39,44%	27,86%	3 1 ,65%
ΝΔ	45,37%	54, 1 8%	52,09%
ΚΚΕ-ΔΗΚΚΙ	8,22%	9,53%	6,82%
ΣΥΝ	3,98%	6,28%	5,86%

 

Η απόκλιση των ποσοστών από τις Βουλευτικές στις Δημοτικές (και τις Νομαρχιακές) οφείλεται στην επίδραση καθενός από τους τρεις άξονες και φυσικά στην από κοινού τους επίδραση. Δεν είναι απαραίτητο φυσικά να είναι στην ίδια κατεύθυνση. Ένας μπορεί να επιδρά αντίθετα από τους άλλους. Απλώς το άθροισμα των επιδράσεων είναι ακριβώς η διαφορά των ποσοστών.

Αν η διαφορά αυτή προέκυπτε μόνο από τον τρίτο παράγοντα, η δύναμη του ΠΑΣΟΚ στο Δήμο Θεσσαλονίκης θα ήταν σήμερα 27,9% και της ΝΔ 54,2%.

Αν δεν έπαιζε καθόλου ρόλο ο τρίτος παράγοντας -δηλαδή είχε σημασία μόνο η πολιτική ταυτότητα και η προσωπική ταυτότητα του υποψηφίου- η δύναμη του ΠΑΣΟΚ θα ήταν 39,4% και η δύναμη της ΝΔ 45,4%.

Η ταυτόχρονη διεξαγωγή των Νομαρχιακών εκλογών μας δίνει τη δυνατότητα να καταλάβουμε ότι παίζει ρόλο ο τρίτος παράγοντας. Πράγματι, η διαφορά Βουλευτικών-Νομαρχιακών είναι -8 για το ΠΑΣΟΚ και +7 για τη ΝΔ. Δεν είναι δηλαδή ίδια με τη διαφορά Δημοτικών-Βουλευτικών.

Το ζητούμενο φυσικά είναι να εκτιμηθεί η συνεισφορά καθενός από τους παράγοντες-άξονες. Η επίδραση του κομματικού παράγοντα μπορεί να εκτιμηθεί αν αναλυθεί για όλες τις επιπλέον εκλογικές ενότητες. Για παράδειγμα στις Συκιές (Πίνακας 2) η διαφορά βουλευτικών-δημοτικών είναι +5 για το ΠΑΣΟΚ και - 1 0 για τη ΝΔ, ενώ η διαφορά βουλευτικών-νομαρχιακών είναι -3 για το ΠΑΣΟΚ και +6 για τη ΝΔ.

Στις Συκιές ο Σ. Δανιηλίδης πρόβαλε το πρότυπο του «επιτυχημένου δημάρχου» που έχει παράγει έργο και έχει συγκρουστεί με «συμφέροντα», είναι τίμιος και ηθικός, διεκδικητικός απέναντι στην Κυβέρνηση. Η κριτική προς τους άλλους δύο υποψήφιους στράφηκε στην «απουσία» -και άρα τη μη γνώση των προβλημάτων- του ενός και την «αποσκίρτηση» του άλλου για λόγους «προσωπικών φιλοδοξιών» και «αντιδικίας» με τον νυν δήμαρχο. Οι αντιστοιχίες είναι προφανείς με το Δήμο Θεσσαλονίκης σε σχέση με το δεύτερο άξονα. Ανεξάρτητα από την κομματική προέλευση των δύο, η «αίσθηση» της επιτυχημένης πορείας στο Δήμο τους προσθέτει θετικά στο τελικό αποτέλεσμα.

Σε σχέση με το πρώτο άξονα, ο Σ. Δανιηλίδης πρόβαλε μια πόλη που διεκδικεί από κέντρα αποφάσεων ανταγωνιστικές προτάσεις και ανεξάρτητες χρηματοδοτήσεις. Ο Α. Σταυράκης πρόβαλε ένα πρότυπο διεκδικητικής προς την κεντρική διοίκηση (κυβέρνηση) πόλης που ζητά να γίνουν μεγάλα έργα τα οποία το «κράτος των Αθηνών» μας στερεί παρά τις υποσχέσεις και τα αιτούμενα. Και εδώ, οι αντιστοιχίες είναι προφανείς.

Πίνακας 2

ΣΥΚΙΕΣ	Βουλευτικές 2000	Δημοτικές 2002	Νομαρχιακές
ΠΑΣΟΚ	45,56%	50, 1 9%	42,04%
ΚΚΕ-ΣΥΝ-ΔΗΚΚΙ	1 7,42%	26, 1 9%	1 4, 1 4%
ΝΔ	33,69%	23,62%	39,28%

 

Έτσι, συμπερασματικά, στο Δήμο Θεσσαλονίκης η αντίληψη της ισχυρής ανταγωνιστικά διεκδικητικής πόλης μειοψήφησε σε σχέση με την αντίληψη της διεκδικητικής προς το «κράτος των Αθηνών» πόλης. Η διάχυτη εντύπωση στους «κύκλους» της, -επιχειρηματικούς, καλλιτεχνικούς, πολιτικούς, δημοσιογραφικούς, αθλητικούς- του τίμιου, με καλές ιδέες, με προοπτικές, φαντασία, αλλά ριγμένου από τα «συμφέροντα», τα «κυκλώματα», του «αν ήμουν εγώ στην Αθήνα θα...» είναι κοινό μυστικό ότι κυριαρχεί. Και όχι πάντα άδικα. Στον πανεπιστημιακό χώρο οι αντικειμενικοί δείκτες δείχνουν ότι για την ίδια δουλειά κάποιος στην Αττική πληρώνεται 1 , 1 σε σχέση με κάποιον στην Κεντρική Μακεδονία που πληρώνεται 0,9. Αλλά μέχρι εκεί. Από πολλές πρωτοβουλίες και ενέργειες στην πόλη αποδεικνύεται ότι η ανταγωνιστική διεκδίκηση με βάση την ποιότητα και την ποσότητα της δουλειάς ανατρέπει το δυσμενή συσχετισμό. Αρκεί να το πιστέψουμε και να το καλλιεργήσουμε. Η « γκαρντασούπολη » είναι το άλλο όνομα της « ψωροκώσταινας ».

Επιλογές περιήγησης: Αρθρα του καθ. κ. Θεόδωρου Χατζηπαντελή >  Aρθρα στο Έθνος