Αναμφίβολα το κεντρικό πολιτικό γεγονός της προηγούμενης εβδομάδας είναι η εκλογική διαδικασία για την εκλογή προέδρου στο ΠΑΣΟΚ. Προκαταρκτικά η διαδικασία δέχτηκε πολλών ειδών επικρίσεις. Οι αντιρρήσεις για το σύστημα αντιπροσώπευσης μπορούν να ομαδοποιηθούν ως εξής:

Η μια ομάδα επικρίσεων αναφέρεται στο γεγονός ότι υπήρχε ένας μόνο υποψήφιος Προφανώς, επειδή εμείς έχουμε οργανωμένο σύστημα αντιπροσώπευσης μέσω κομμάτων δεν σημαίνει ότι ένα άλλο σύστημα επικύρωσης ενός μόνο υποψηφίου δεν είναι δημοκρατικό, δεν εκφράζει δηλαδή αντικειμενικά την βούληση του εκλογικού σώματος.

Η δεύτερη ομάδα επικρίσεων αναφέρεται στο ποσοστό που συγκεντρώνει ο μόνος υποψήφιος. Πράγματι, αν κάποιος υποστηρίζεται από το 99% και υπάρχει μόνο 1% αναποφάσιστοι η πιθανότητα να πάρει 100% στα 11,000,000 είναι 1 προς κάτι με 30,000 μηδενικά. Η μητέρα όλων των συμπτώσεων!. Το παράδειγμα προέρχεται από την ανακοίνωση από την Ιρακινή τηλεόραση εκλογικών αποτελεσμάτων στην εποχή του Σανταμ ο οποίος συγκέντρωσε την επιδοκιμασία του 100% (από τη σελίδα του ΑΒ C News ).

Η τρίτη ομάδα επικρίσεων αναφέρεται στην συνταγματική αρχή της μυστικότητας της ψήφου. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να γνωρίζει τι θα ψηφίσει κάποιος. Ο κάθε πολίτης (άρα και το μέλος κάθε κόμματος) ψηφίζει μυστικά. Φυσικά, πιθανολογούμε ότι το μέλος ενός κόμματος είναι πολύ πιθανό να το ψηφίσει. Αν η πιθανότητα αυτή είναι 99% και το 1% είναι αναποφάσιστοι, 1,000 στους 100,000 πολίτες μέλη του ΠΑΣΟΚ το σκέφτονται. Αν η πιθανότητα να ψηφίσουν τελικά ΠΑΣΟΚ είναι ίση με ½, η πιθανότητα να ψηφίσουν και οι 1000 ΠΑΣΟΚ ισούται με 9,33*10 -302 . Ακόμη και 99% να ήταν η πιθανότητα να ψηφίσει κάποιος από αυτούς τους 1000 ΠΑΣΟΚ, η πιθανότητα να ψηφίσουν όλοι ΠΑΣΟΚ θα ήταν 0,0000432. Προφανώς στο εκλογικό σώμα του ΠΑΣΟΚ η πιθανότητα αυτή είναι κάτι ανάμεσα στο 85% και το 95% και οι υπολογισμοί διαφορετικοί.

Προφανώς, παρά την γενική επιδοκιμασία του Γιώργου Παπανδρέου ακόμα και στο στελεχικό δυναμικό του ΠΑΣΟΚ υπάρχουν πολίτες που δεν τον συμπαθούν και δεν τον ψηφίζουν για πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Στον γενικό πληθυσμό το ποσοστό αυτό μεταξύ όσων ψήφισαν ΠΑΣΟΚ στις προηγούμενες εκλογές εκτιμάται από τις δημοσκοπήσεις να είναι ανάμεσα στο 80% και το 90%. Φυσικά, κάποιος που δεν θέλει να ψηφίσει τον Γ. Παπανδρέου είναι πολύ πιθανότερο να μην πάει να ψηφίσει από το να πάει να ψηφίσει. Και άρα το πραγματικό ποσοστό αποδοχής μεταξύ των μελών του ΠΑΣΟΚ ή όσων ενδιαφέρονται να συμμετέχουν σε μια τέτοια διαδικασία είναι μικρότερο από το τελικό ποσοστό. Ας θυμηθούμε το παράδειγμα όπου στέλνει κανείς μια επιστολή και ζητάει να του απαντήσουμε (ΝΑΙ ή ΟΧΙ) αν συμφωνούμε με τις ταχυδρομικές δημοσκοπήσεις. Προφανώς, όσοι συμφωνούν είναι πολύ πιο πιθανό να απαντήσουν από όσους δεν συμφωνούν.

Το ενδιαφέρον όμως των πολιτών για την όλη διαδικασία εκτιμάται σε 45% ( VPRC , Καθημερινή 5/2/2204) (ήταν σχεδόν 30% το 1996 στο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ που εξέλεξε τον Κώστα Σημίτη, 36% το 1997 στο συνέδριο που εξέλεξε τον Κώστα Καραμανλή, 18% το 1999 στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, 18% στο συνέδριο της ΝΔ το 2001). Η διαδικασία προκαλεί θετική εντύπωση στο 55% των πολιτών, φαντάζομαι ανεξάρτητα από το ότι είναι ένας μόνο υποψήφιος. Ας μην ξαναθυμηθούμε το άλλο ανέκδοτο όπου αν ρωτήσεις σε μια έρευνα « τι γνώμη έχετε για την απάθεια και την άγνοια των ανθρώπων » η συνήθης απάντηση είναι « Δεν ξέρω ή δεν με ενδιαφέρει ».

Οι πολίτες είναι εθισμένοι σε μια διαδικασία διαμεσολάβησης. Σε πανελλαδική έρευνα σε δείγμα 6000 πολιτών για οκτώ στους δέκα πολίτες η λύση των προβλημάτων ανατίθεται στους «αρμόδιους». Στην στάση αυτή συνυπάρχουν δύο διαδικασίες. Σχεδόν το 40% επιλέγει την προσωπική διαμεσολάβηση: « απευθύνομαι προσωπικά στους αρμόδιους ». Το υπόλοιπο 40% αναθέτει τη λύση των προβλημάτων χωρίς την δική του εμπλοκή: « αφήνω τους αρμόδιους να κάνουν τη δουλειά τους ». Μπορεί να αλλάξει ή να αρχίζει να αλλάζει η διαδικασία αυτή; Μπορεί να προκαλέσει αλλαγή στη συμπεριφορά;

Ας δούμε μερικά θέματα.

1. Εκλογή των υποψηφίων των κομμάτων από την ευρεία κομματική τους βάση και όχι υπόδειξη από την τοπική ή κεντρική ηγεσία
2. Εκλογή των υποψηφίων δημοτικών ή διαμερισματικών συμβούλων των συνδυασμών από τους πολίτες που έλκονται από τον συνδυασμό και όχι από την τοπική ηγεσία του συνδεδεμένου κόμματος ή κομμάτων ή τον επικεφαλής του συνδυασμού
3. Μικρές μονοεδρικές ενότητες σε όλες τις διαδικασίες εκλογής αντιπροσώπων
4. Κυβέρνηση με εκλεγμένους από τη Βουλή υπουργούς (μέσω της ψήφου εμπιστοσύνης) και όχι υπουργούς εκλεγμένους βουλευτές
5. Τοπικές κυβερνήσεις με σαφείς αρμοδιότητες και ανεξάρτητες από το κεντρικό κράτος.
6. Σαφή κατανομή των διαθέσιμων (δηλαδή των φόρων των πολιτών άμεσων και έμμεσων) στα τρία επίπεδα εξουσίας (Δήμο, Περιφέρεια, Κράτος) και ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων τους.
7. Απλοποίηση του κράτους και των διαδικασιών

Προφανώς όλα αυτά δεν θα γίνουν με την απλή εκλογή του προέδρου του ΠΑΣΟΚ από τα μέλη και τους φίλους του. Πάντως, δεν πρόκειται να γίνουν σίγουρα με επιχειρήματα του τύπου «πήγαν να ψηφίσουν γιατί φοβούνται ότι αν δεν πήγαιναν θα καταγραφούν αρνητικά από το ΠΑΣΟΚ» ούτε από επιχειρήματα του τύπου «να μας δώσουν τις λίστες για να βεβαιωθούμε ότι δεν έκαναν νοθεία». Το σίγουρο είναι ότι με τη διαδικασία αυτή άνοιξε ένα δρόμος προς τη θεσμοθέτηση της συμμετοχής στις αποφάσεις που δύσκολα θα κλείσει. Χρέος όλων είναι να τον ανοίξουν περισσότερο.

Επιλογές περιήγησης: Αρθρα του καθ. κ. Θεόδωρου Χατζηπαντελή >  Aρθρα στα ΝΕΑ